مختصات جغرافیائی استان
استان بوشهر با مساحتی در حدود 27653 کیلومتر مربع بین 27درجه و 14 دقیقه تا 30 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 6 دقیقه طول شرقی ، در جنوب ایران و درحاشیه زیبای خلیج همیشه فارس قرار دارد . این استان از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج‌فارس ، از جنوب به خلیج‌فارس و قسمتی از استان هرمزگان ، از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلیویه و بویر احمد ، محدود است. استان بوشهر با خلیج‌فارس بیش از 600 کیلومتر مرز دریایی دارد. بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور ، استان بوشهر مشتمل بر 8 شهرستان ، 17 بخش ، 13 شهر، 36 دهستان و 706 آبادی دارای سکنه است.
شهرستانهای استان بوشهر عبارتند از : بوشهر ، تنگستان ، دشتستان ، دشتی ، دیر ،دیلم ، کنگان و گناوه.
سیمای اقلیمی استان
سازه‌های مهم اقلیمی استان بوشهر مشتمل بر ارتفاع، عرض جغرافیایی ،منابع رطوبتی و توده‌های هوای مهاجر به استان می‌باشند و در کنار سازه‌های اصلی فوق ، عوامل دیگری هم نظیر کشاورزی ، پوشش گیاهی و فعالیت‌های صنعتی و معدنی تحت عنوان عوامل فرعی موثر بر اقلیم، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
تاثیر ارتفاعات بر اقلیم استان
ارتفاعات استان بوشهر از دو رشته اصلی تشکیل یافته است که به موازات هم سرتاسر طول استان را در بر می‌گیرند و رشته اصلی آن که محدوده‌های شمالی و شرقی استان را می‌پوشاند ، دنباله رشته‌کوههای زاگرس است.
ارتفاعات استان بوشهر اکثرا“ فاقد ارتفاع قابل ملاحظه بوده و به این جهت از توده‌های هوای باران‌زای مهاجر به استان ، دریافت مناسبی از ریزش‌های جوی ندارند.ارتفاع کم کوههای استان و جهت گسترش آنها سبب گردیده است که ریزش‌های جوی کم در آنها در تلفیق نامناسب با جنس خاکهای این ارتفاعات ، گسترش پوشش گیاهی را در این ارتفاعات و پایکوهها در حد ناچیزی قرار دهد و به این جهت اغلب کوهستانهای استان تقریبا“ به صورت لخت و یا با پوشش گیاهی ناچیز مشاهده می‌شود.
تاثیر منابع رطوبتی استان
منابع آبهای استان از سه بخش‌آبهای جاری ، آبهای زیر زمینی و پهنه آبهای خلیج‌فارس تشکیل شده است.
- آبهای جاری استان شامل رودخانه‌های دائمی و فصلی است و تنها رودخانه‌های دائمی استان ، رودخانه‌های مند ، شاپو و دالکی می‌باشند.
- آبهای زیر زمینی استان بخشی شور و بخشی دیگر دارای آبهای شیرین است و در واقع بیشتر چشمه‌های استان گوگردی و تعدادی نیز دارای آب شیرین است.
- منبع عظیم آبهای خلیج فارس مناطق مجاور استان را تحت تاثیر قرار داده و نوعی تعادل در تغییرات دما و رطوبت این مناطق ایجاد می‌نماید. این تاثیر گذاری سبب گردیده که اختلاف فاحشی بین حداقل‌ها و حداکثرهای دمای هوا در این مناطق به وجود نیاید و اصولا“ نوسانات بیش از حد دما در سرزمین‌های تحت تاثیر خلیج فارس پدیدار نشود.
- به علت تداوم وزش باد در مناطق ساحلی تحت تاثیر مکانیزم نسیم دریا و خشکی به وجود می‌آید، این مناطق از یک تبادل دمائی و رطوبتی دائمی برخوردارند.
- منبع گسترده رطوبتی خلیج‌فارس همراه با رودخانه‌ها و چشمه‌ها و سایر منابع آبی استان بر رژیم‌های دما ، بارندگی ، باد ، تبخیر و سایر متغییرهای جوی منطقه و در نهایت بر رژیم اقلیمی استان موثر واقع می‌شوند.
تاثیر توده های هوا و سیستم‌های هواشناسی بر اقلیم استان
استان بوشهر در مجموع دارای اقلیمی گرم است که در بخش‌های ساحلی به صورت گرم و مرطوب و در بخش‌های داخلی استان به صورت گرم و خشک می‌باشد . استان بوشهر از استانهای کم باران کشور است و مهمترین سیستم‌های موثر بر آن در فصل زمستان کم فشارهای مدیترانه‌ای و سودانی است و پرفشارهای شمالی ، شمالغربی و سایر مراکز پرفشار نیز در طول فصل‌های سرد سال به گونه‌ای تعدیل یافته بر این استان تاثیر می‌گذارند.
در فصول گرم سال ، کم فشار حرارتی مستقر بر روی صحاری عربستان ، آفریقا و کویر ایران بر استان بوشهر تاثیر گذاشته و موجب افزایش دمای آن می‌شوند.در ماههای گرم سال ، به ویژه در تابستان مرکز کم فشار هند یا مونسون نیز بصورت محدود و مقطعی بر استان بوشهر تاثیر می‌گذارد.
تاثیر کم فشار مدیترانه‌ای بر استان
در ماههای سرد سال دریای مدیترانه علاوه بر اینکه محل عبور کم فشارهای مهاجر می‌باشد،خود نیز محل تشکیل کم فشارهای متعددی است که برخی از آنها در حرکت خود به جانب شرق ، برروی قبرس زبانه‌ای کم فشار ایجاد کرده و این زبانه کم فشار از روی کشور ترکیه وارد ایران می‌شود و نواحی غرب و شمالغرب کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی نیز این سیستم پس از عبوراز رذوی ترکیه و برخورد با ارتفاعات آن مناطق به دو شاخه تقسیم می‌شود که یک شاخه آن از طرف غرب و شمالغرب وارد کشور خارج می‌شود و شاخه دیگر پس از عبور از روی کشور عراق خراسان وارد افغانستان می‌شود.
به هنگامیکه تراف سطوح فوقانی باگرادیان مناسب دما و فاکتور ، این سیستم‌های کم فشار را همراهی کنند ، بارندگیهای موثری در مناطق تحت نفوذ آنها ریزش می‌کند.در فصل زمستان سیکلون‌های مدیترانه‌ای در مسیر حرکت خود در فلات ایران ، استان بوشهر را نیز تحت پوشش قرار داده و بارندگیهای کم و بیش ملایم و مداومی را در آن بوجود می‌آورند.
تاثیر کم فشار سودانی بر استان
منطقه سودان در افریقا به علت مجاورت با منطقه حاره به طور نسبی دارای فشار کم است . در فصول سرد سال با نفوذ زبانه پر فشار به نواحی شمالی سودان و ریزش‌هوای سرد در آن منطقه ، کم فشار سودان تقویت شده و از دریای سرخ رطوبت جذب می‌نماید. در واقع این سیستم در ابتدا فاقد جبهه است و فعال نمی‌باشد ، اما به تدریج که بر روی دریای سرخ کشیده می‌شود، با توده‌های هوای آن منطقه برخورد کرده و فعال می‌شودکه عموما“ پس از شکل گیری یا از طریق خوزستان وارد ایران می‌گرددو یا پس از عبور از روی عربستان و کویت و توقف کوتاه بر روی خلیج‌فارس و کسب رطوبت کافی ، استانهای بوشهر ،هرمزگان و گاهی تا نواحی مرکزی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و پس از آن به طرف شرق و جنوبشرق کشیده می‌شود . بارندگی از سیستم‌های کم فشار سودانی معمولا“ از ابرهای جوشی بوده و کمتر به صورت آرام و مداوم است و به این جهت اغلب در جنوب و مرکز کشور پس از بارندگیهای رگباری از سیستم‌های کم فشار سودانی ، سیلابهای مخرب جریان می‌یابد که نظیر آنها در استانهای بوشهر ، هرمزگان و فارس طی سالهای گذشته به فراوانی اتفاق افتاده است.
سی
